Το σχέδιο για τη Βαλκανική Λίγκα

Ο συντάκτης είναι γνωστός ποδοσφαιρικός παράγων-τεχνοκράτης που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του. Το έγγραφο βρίσκεται από τότε στα χέρια κορυφαίων πολιτειακών και ποδοσφαιρικών παραγόντων της χώρας.

Η ιδέα

Η δημιουργία μιας βαλκανικής λίγκας, η σύσταση της οποίας μπορεί να χρηματοδοτηθεί και από τις κεφαλαιαγορές. Ο σκοπός είναι προφανής: Η εκμετάλλευση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων σε μια αγορά 60 εκατ. κατοίκων και συνολικού ΑΕΠ μισού τρις ευρώ.

Ιστορικό υπόβαθρο

Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Ο Σωκράτης Κόκκαλης είχε αναφέρει το 2004 σε γιορτή συνδέσμου φιλάθλων του Ολυμπιακού στη Νέα Υόρκη ότι «γίνεται σχεδιασμός για την δημιουργία της Βαλκανικής λίγκας στην οποία θα συμμετέχουν οι καλύτερες ομάδες των Βαλκανίων» προσθέτοντας ότι «δουλεύουμε πάνω σε αυτόν τον σχεδιασμό».

Αντίστοιχα σχέδια έχουν υπάρξει κατά καιρούς σε διάφορες χώρες. Η Ατλαντική Λίγκα είχε επιχειρηθεί το 2000-2, μεταξύ Πορτογαλίας, Σκωτίας, Βελγίου, Ολλανδίας και ορισμένων Σκανδιναβικών χωρών. Αντιμετώπισε τότε την αντίθεση της UEFA, αλλά φαίνεται ότι πρόσφατα έγιναν προσπάθειες για την αναβίωση της ιδέας, ενώ υπήρχε και οικονομικό ενδιαφέρον για το εγχείρημα.

Η Royal League ήταν μια διοργάνωση στην οποία συμμετείχαν οι τέσσερις καλύτερες ομάδες Δανίας, Σουηδίας και Νορβηγίας κι η οποία έλαβε χώρα με την έγκριση της UEFA για τρεις χρονιές (2004-2007).

Το Νοέμβριο του 2011 είχε διοργανωθεί μια συνάντηση στη Σόφια μεταξύ κορυφαίων ομάδων της Σερβίας, της Ελλάδας, της Τουρκίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, με αυτό το σκοπό. Μία ελληνική ομάδα που είχε προσκληθεί ενημέρωσε την UEFA, η οποία εν συνεχεία άσκησε πιέσεις στις ομάδες που θα συμμετείχαν, με αποτέλεσμα η συνάντηση να αναβληθεί.

Πιο πρόσφατα, προσπάθειες έγιναν από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Στις 28 Ιουνίου 2016 αναφερόταν σε ένα δημοσίευμα των Times ότι η UEFA δεν είναι πλέον τόσο αρνητική σε περιφερειακές Λίγκες (στο οποίο μάλιστα φιλοξενούνται δηλώσεις του Θ.Θεοδωρίδη).

Βέβαια, στο μπάσκετ έχουμε εδώ και χρόνια την Αδριατική Λίγκα, όπως και τη Euroleague, διοργανώτριες των οποίων είναι ιδιωτικές εταιρείες.

Τα νομικά εμπόδια

Το βασικό εμπόδιο είναι το άρθρο 49 του Kαταστατικού της UEFA που απαγορεύει τη συμμετοχή σε διοργανώσεις οι οποίες δεν είναι υπό την αιγίδα της UEFA. Βέβαια, η UEFA έχει θέσει 13 κριτήρια, η ικανοποίηση των οποίων θα επέτρεπε τη δημιουργία διασυνοριακών διοργανώσεων.

Όμως, υπάρχουν σοβαρά νομικά επιχειρήματα ότι μια τέτοια απαγόρευση δεν είναι συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο ανταγωνισμού, ενόψει και σχετικών αποφάσεων του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) όπως η Meca-Medina που προκάλεσε την απογοήτευση του Gianni Infantino, διευθυντή τότε των νομικών υπηρεσιών της UEFA, και η (ελληνική) ΜΟΤΟΕ. Δημοσιεύτηκε κι ένα ακαδημαϊκό βιβλίο με θέμα την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου σε ακριβώς αυτό το ζήτημα—της δημιουργίας νέων διοργανώσεων στο ποδόσφαιρο χωρίς την έγκριση της UEFA. Είναι σαφές ότι, ακόμη κι αν κριθεί ότι απαιτείται η έγκριση της UEFA, αυτή δεν μπορεί να μην παρασχεθεί χωρίς να υπάρχουν αποχρώντες λόγοι (τέτοιοι δε φαίνεται να υπάρχουν).

Η διαφαινόμενη αλλαγή της στάσης της UEFA δεν είναι, βέβαια, τυχαία: αφενός, η οικονομική κρίση φαίνεται να επηρεάζει όλο το οικοδόμημα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, πλην των κορυφαίων ομάδων και διοργανώσεων. Αφετέρου, πρέπει να σημειωθεί η «πολιτική» αποδυνάμωση της UEFA μετά τα πρόσφατα σκάνδαλα, η αποκάλυψη των οποίων δεν πρέπει να είναι άσχετη με τις έριδες που προκαλεί η οικονομική κρίση. Εκ τρίτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άνοιξε τον Οκτώβριο του 2015 επίσημη διαδικασία έρευνας κατά της Διεθνούς Ένωσης Παγοδρομίας για παραβίαση κανόνων ανταγωνισμού, σε σχέση με απαγορεύσεις που επιβάλει σε αθλητές που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε μη «εγκεκριμένες» διοργανώσεις. Τυχόν κυρώσεις κατά της Διεθνούς Ένωσης Παγοδρομίας θα δημιουργήσουν προηγούμενο. Τέλος, εκκρεμούν ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκατέρωθεν καταγγελίες της FIBA και της Euroleague για το ίδιο ακριβώς θέμα, ενόψει της διοργάνωσης του Basketball Champions League.

Τέλος, λόγω της επιρροής των υποψήφιων ομάδων στα πολιτικά πράγματα των χωρών τους, η πολιτική υποστήριξη των εθνικών σε ένα τέτοιο εγχείρημα πρέπει να θεωρείται πολύ πιθανή, ενώ δεν είναι απίθανη και η στήριξη των εθνικών ομοσπονδιών, στις οποίες επίσης ασκούν επιρροή οι «μεγάλες» ομάδες.

Η μορφή της διοργάνωσης

Ενδεικτικά, θα μπορούσαν να συμμετέχουν ομάδες από τις παρακάτω χώρες:

Bulgaria

1. CSKA Sofia

2. Levski Sofia

Romania

3. Steaua Bucuresti

4. Dinamo Bucuresti

5. Astra Giurgiu

Serbia

6. Partizan

7. Red Star

FYROM

8. Vardar Skopje

9. Albania FK Partizani

Croatia

10. Dinamo Zagreb

11. Hajduk Split

Slovenia

12. NK Maribor

Cyprus

13. APOEL

14. Omonia

Greece

15. OSFP

16. Panathinaikos

17. AEK

18. PAOK

Λείπουν βέβαια οι ομάδες από την Τουρκία, διότι το ύψος των τηλεοπτικών δικαιωμάτων που εισπράττουν μπορεί να καθιστά τη συμμετοχή σε μια τέτοια διοργάνωση μη ελκυστική. Οι ομάδες θα μπορούσαν να είναι και 20.

Εάν η Λίγκα πρέπει να είναι ανοιχτή ή κλειστή είναι ένα ερώτημα, με σοβαρά επιχειρήματα και για τις δύο απόψεις. Το βέβαιο είναι ότι πρέπει να υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια, υποδομών κ.λπ., όπως και στο Champions League. Πρόβλεψη πρέπει να υπάρχει και για το θέμα της διαιτησίας (επαγγελματική και με video replay) ώστε να αποφευχθούν κατά το δυνατόν όσα συμβαίνουν στα εθνικά πρωταθλήματα. Η οργάνωση πρέπει να προσεγγίσει κατά το δυνατόν τα πρότυπα των αθλητικών διοργανώσεων στις ΗΠΑ.

Τα παιχνίδια μπορούν να παίζονται Σαββατοκύριακα, με τις Β΄ ομάδες των συμμετεχόντων συλλόγων να συμμετέχουν στα εθνικά πρωταθλήματα (όπως γίνεται στην Ισπανία).

Σημαντικό είναι ότι καμία από τις χώρες δεν βρίσκεται σε θέση της βαθμολογίας της UEFA η οποία να εγγυάται απευθείας συμμετοχή στους ομίλους του Champions League, το οποίο θα αποτελούσε σημαντικό αντικίνητρο.

Επόμενα βήματα

Η δημιουργία μιας τέτοιας διοργάνωσης μπορεί να λάβει δύο μορφές: η μία είναι η «συνεταιριστική», όπως αυτή της Euroleague, σύμφωνα με την οποία τις μετοχές της διοργανώτριας μοιράζονται οι ομάδες που συμμετέχουν. Η άλλη είναι να ηγηθεί της προσπάθειας μια ιδιωτική εταιρεία—όπως έγινε στην περίπτωση της Αδριατικής Λίγκας.

Στην περίπτωση αυτή, η ιδιωτική εταιρεία θα μπορούσε να προσελκύσει τις ομάδες με ένα εφάπαξ ποσό (υπό την αίρεση πάντα της έγκρισης της UEFA).

Το ποσό αυτό θα μπορούσε να αντλήσει η εταιρεία αυτή προκαταβολικά, από τις κεφαλαιαγορές. Τα τελευταία χρόνια, και μετά την ενσωμάτωση της οδηγίας AIFMD στα εθνικά δίκαια, υπάρχουν πολλά παραδείγματα εταιρειών που εισάγονται σε χρηματιστήρια (Λονδίνου, Μαδρίτης, Δουβλίνου) αντλώντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ χωρίς να έχουν κανένα περιουσιακό στοιχείο (blank-check IPOs). Τα αντληθέντα κεφάλαια κατευθύνονται εν συνεχεία σε επενδύσεις σε διάφορους κλάδους, όπως ακίνητα, δάνεια, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κ.ά. ¨Ένα τέτοιο όχημα θα μπορούσε να αντλήσει κεφάλαια προκειμένου να εξαγοράσει από τις ομάδες τα τηλεοπτικά δικαιώματα της νέας λίγκας—με τα χρήματα να παραμένουν, προφανώς, σε λογαριασμό μεσεγγύησης, μέχρι να επιλυθούν όλα τα εκκρεμή (κυρίως νομικά) ζητήματα.