Θέσεις, Ρόλοι και Περιστροφές στο βόλεϊ

Eπίσης μου είχαν ζήτησει και κάποιοι συνοπαδοί στο παρελθόν να γράψω για τις περιστροφές και πως δουλεύουν, έτσι είπα να ξεκινήσω αυτό το κείμενο ώστε να δώσω όσο γίνεται πιο κατανοητά τι συμβαίνει σε ένα αγώνα βόλευ όσον αφορά τις περιστροφές.

Το κείμενο είναι όσο πιο απλό γίνεται και ασχολείται με τα βασικά των περιστροφών.

Βασίζεται σε ότι γνωρίζω κυρίως παρακολουθώντας βόλευ και ρωτώντας προπονητές / διαβάζοντας εργασίες.

Ξεκαθαρίζω πως δεν είμαι προπονητής βόλευ και εννοείται πως δεν έχω το αλάθητο!

Όλες οι παρατηρήσεις δεκτές από όποιον συνοπαδό θέλει να διορθώσει / προσθέσει κάτι!

Ρόλοι στο βόλεϊ

Πριν από τις περιστροφές όμως θα χρειαστεί να πούμε και δύο γενικά λόγια για τους ρόλους στο βόλευ, καθώς είναι απαραίτητο πριν προχωρήσουμε παραπέρα.

Το ότι υπάρχουν εξειδικευμένοι ρόλοι σημαίνει ότι οι παίχτριες εκτός απο τα βασικά (άμυνα, επίθεση, μπλοκ, σερβίς) του αθλήματος που πρέπει να γνωρίζουν να κάνουν, έχουν και ένα πιο συγκεκριμένο και εξειδικευμένο ρόλο να παίξουν στο γήπεδο.

1. Ακραίες (Outside Hitters or Left-side Hitters)
2. Κεντρικές (Middle Hitters / Blockers)
3. Διαγώνιος (Opposite Hitter or Right-side Hitter)
4. Πασαδόρος (Setter)
5. Λίμπερο (Libero)

Το παράδοξο να έχουμε 5 ρόλους ενώ έχουμε εξάδα παιχτών εξηγείται επειδή έχουμε μέσα 2 ακραίες, 2 κεντρικές, 1 πασαδόρο και 1 διαγώνιο. Οι ακραίες, οι κεντρικές και οι διαγώνιος/πασαδόρος παίζουν αντικριστά μεταξύ τους (έχοντας ως 'καθρέπτη' τη γραμμή των 3 μέτρων που χωρίζει την μπροστά από τη πίσω ζώνη (ζώνη επίθεσης <> ζώνη άμυνας). Αυτό σημαίνει πως υπάρχει πάντα μια ακραία, μια κεντρικός και μια εκ των πασαδόρου/διαγωνίου στη μπροστά ζώνη. Ελπίζω το παρακάτω σκετσάκι να βοηθήσει στο να κάνετε εικόνα τις θέσεις/ρόλους μέσα στο τάραφλεξ.

Δικαιολογημένα θα ρωτήσετε που είναι το λίμπερο σε αυτό το σχήμα;

Το λίμπερο είναι εξειδικευμένο στην άμυνα και στην υποδοχή (και κάποιες φορές στη πάσα), δεν συμμετέχει ποτέ στην επίθεση. Αυτός είναι ο λόγος που δεν βρίσκεται ποτέ στη μπροστά ζώνη.

Πάντα φορούν διαφορετικό χρώμα φανέλας για να ξεχωρίζουν (για τους διαιτητές κυρίως).

Έχουν ιδιαίτερο ρόλο στο παιχνίδι αφού (κυριολεκτικά) παίρνουν τη θέση ενός επιθετικού παίχτη (συνήθως κεντρικού) όταν αυτή η επιθετικός περιστρέφεται στη πίσω ζώνη. Το λίμπερο δεν χρείαζεται να γίνει (επίσημη) αλλαγή για να μπει μέσα, απλά αλλάζουν χώρις να χρειάζεται να καταγραφεί η αλλαγή. Ένα συνηθισμένο σχήμα με το λίμπερο να μπαίνει σε θέση κεντρικού έχει ως εξής λοιπόν:

Θέσεις στο βόλεϊ

Οι θέσεις στο βόλευ φαίνονται στο παραπάνω σχεδιάγραμμα, έχουμε τις θέσεις 1-5-6 στη πίσω ζώνη (άμυνας) και τις θέσεις 2-3-4 στη μπροστά ζώνη (επίθεσης).

Στο βόλευ όλες οι παίχτριες σερβίρουν, η σειρά με την οποία θα σερβίρουν όμως ΔΕΝ είναι τυχαία. Στην αρχή των σετ, οι παίχτριες παρατάσσονται σε μια συγκεκριμένη θέση, και πρέπει να διατηρούν αυτό το σχήμα κατα τη διάρκεια των σετ. Ουσιαστικά, το παραπάνω διάγραμμα με τις θέσεις, μας δείχνει τη σειρά με την οποία θα σερβίρουν στο σετ οι παίχτριες.

Περιστροφές

Αφού εξηγήσαμε τους ρόλους και τις θέσεις στο γήπεδο, πάμε να δούμε και τις περιστροφές.

Πάνω στο σχεδιάγραμμα των θέσεων, βασίζεται και η λειτουργία των περιστροφών.

Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι οι θέσεις δεν αλλάζουν (πχ. το 1 θα είναι πάντα στην ίδια θέση), όμως οι παίχτριες 'κινούνται' μεταξύ αυτών των θέσεων. Ο τρόπος που κινούνται είναι να περιστρέφονται αριστερόστροφα (ενώ οι θέσεις αν παρατηρήσετε κινούνται δεξιόστροφα - με ανάποδη φορά). Για παράδειγμα, η παίχτρια που ξεκινάει στη θέση 1 ξεκινάει τον πόντο σερβίροντας (η θέση 1 λέγεται και θέση-σέρβις), και θα συνεχίσει να κάνει σερβίς μέχρι η ομάδα της να χάσει τον πόντο. Αυτό ονομάζεται side-out για την άλλη ομάδα.

Όταν μια ομάδα πάρει το side-out, οι παίχτριες αυτής της ομάδας θα περιστραφούν αριστερόστροφα, ώστε να έρθει η επόμενη παίχτρια για να σερβίρει.

Το παρακάτω σχεδιάγραμμα δείχνει αυτή τη λειτουργία της περιστροφής.

Υπάρχουν δύο περιπτώσεις που ο διαιτητής σφυρίζει παράβαση για λάθος περιστροφή, η παράβαση περιστοφής και η λάθος θέση στην περιστροφή.

Στην πρώτη περίπτωση της λάθος περιστροφής, έχουμε μια παίχτρια να μπερδευτεί μετά από side-out της ομάδας της και να πάει να σερβίρει ενώ δεν είναι η σειρά της. Αυτή είναι μια περίπτωση που δεν συμβαίνει συχνά.

Αντίθετα, είναι συνηθισμένο το φαινομένο της λάθος θέσης στη περιστροφή, η οποία είναι και λίγο πιο δύσκολη στην εξήγηση.

Στο ταραφλεξ έχουμε τρεις μπροστά παίχτριες και τρεις πίσω, οι οποίες όπως είπαμε πρέπει να είναι αντικριστά η μια από την άλλη. Τη στιγμή που γίνεται το σερβις, οι μπροστά πρέπει να είναι αντικριστά από τις πίσω όπως δείχνει το σχεδιάγραμμα.

Επιπλέον, οι παίχτριες δεν μπορούν να 'προσπεράσουν' τις παίχτριες δίπλα τους. Δηλαδή, η παίχτρια στο 2 πρέπει να είναι δεξιά της 3 και η 4 αριστερά της 3. Το ίδιο ισχύει και για τις πίσω, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

Επομένως αν μια παίχτρια δεν είναι σε σωστή θέση είτε σε σχέση με τη παίχτρια στη πίσω ζώνη (αντικριστά) είτε με τη διπλανή της στη μπροστά ζώνη (να μην την 'προσπερνάει'), τότε ο διαιτητής θα σφυρίξει παράβαση για λάθος θέσεις στη περιστροφή, και η ομάδα τους θα χάσει ένα πόντο.

Προσοχη! Αυτά ισχύουν για τη στιγμή που γίνεται το σερβις. Όταν γίνει το σερβις και μετά, οι παίχτριες μπορούν να κινηθούν μεταξύ θέσεων και να γίνουν αλλαγές (με συγκεκριμένους περιορισμούς) έτσι ώστε να ικανοποιήσουν τη τακτική του προπονητή τους / τα δυνατά τους σημεία / τον συγκεκριμένο ρόλο τους μέσα στο παιχνίδι.

Ας εξηγήσουμε αυτες τις αλλαγές λοιπόν.

Το να στέκονται οι μπροστά παίχτριες 'αντικριστά' από τις πίσω και να μην 'προσπερνάει' η μια παίχτρια την διπλανή της, όταν γίνεται το σερβίς είναι εύκολο να το καταλάβουμε όταν απλά στέκονται στη θέση τους.

Όταν ομώς 'αλλάζουν' για να εκμεταλλευτούν προτερήματα / τακτική στη φάση της υποδοχής για παράδειγμα, τότε θα πρέπει να σταθούν έτσι ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή υποδοχή. Ένα βασικό σχήμα είναι το επόμενο, όπου η 2 εξακολουθεί να είναι αντικριστά της 1 και δεξιά της 3, η 3 είναι αντικριστά της 6 αλλά και ανάμεσα στις 2 και 4, και η 4 είναι αντικριστά της 5 και αριστερά της 3. Ακολουθούν τους κανόνες δηλαδή, αλλά τοποθετούνται στο ταραφλεξ με τέτοιο τρόπο που τις βοηθάει στην υποδοχή (αφού έτσι έρχεται να βοηθήσει η 2η ακραία αντί να έμενε να υποδεχτεί η πασαδόρος ή η διαγώνια - ανάλογα τη περιστροφή).

Για να καταλαβούμε καλύτερα τη χρησιμότητα των αλλαγών θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι συμβαίνει όταν η διαγώνιος (right-side hitter / συνηθως χτυπάει από δεξιά πλευρά) βρίσκεται στη θέση 3 (κέντρο) ή στη θέση 4 (αριστερά μπροστά)? Θα την αφήσουμε να χτυπήσει από θέση που δεν τη βολεύει?

Όχι βέβαια, απλά θα άλλαξει μέσα στο τάραφλεξ θέση όταν θα έχει γίνει το σερβις ώστε να εκμεταλλευτεί τα δυνατά της σημεία, ακολουθώντας όμως τον περιορισμό ότι δεν μπορεί να μια αθλήτρια της πίσω ζώνης να επιτεθεί από τη μπροστά ζώνη. Όμως μπορεί να 'προσπεράσει' τη διπλανή της αθλήτρια και να μετακινηθεί κατά πλάτος του γηπέδου όσο θέλει (να πάει δηλαδή από το 3 στο 4 για παράδειγμα).

*Να σημειώσω πως αυτές οι περιστροφές είναι για το σύστημα 5-1 το οποίο είναι και το πιο συνηθισμένο που βλέπουμε στα μέρη μας. Περισσότερα για συστήματα και τις περιστροφες τους σε κάποιο επόμενο κείμενο!*

Για τους οπτικοακουστικούς συνοπαδούς ένα ωραίο επεξηγηματικό βίντεο είναι το παρακάτω:

Οι περιστροφές και οι τοποθετήσεις είναι ένα περίπλοκο θέμα αλλά και πολύ ενδιαφέρον!

Θα προσπαθήσω να ετοιμάσω κι άλλα κείμενα για τις περιστροφές στο μέλλον, λίγο πιο εξεικιδευμένα με περισσότερη έμφαση στις τακτικές των προπονητών.

Αυτά είναι κάποια βασικά για τις περιστροφές, ελπίζω να βοήθησα κάποιους συνοπαδούς αλλά περιμένω και διορθώσεις / προσθέσεις από αλλούς αφού είμαι σίγουρος ότι έχω αφήσει αρκετά πράγματα έξω...