Γρανάδα: Η σαγήνη της Ανδαλουσίας

Είναι δίχως αμφιβολία, μία από τις ωραιότερες και πλέον ιστορικές πόλεις της Ισπανίας.  «Δώστε του ελεημοσύνη, δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο στη ζωή από το να είναι κανείς τυφλός στη Γρανάδα«, είπε ο Μεξικανός ποιητής Francisco Icata, όταν αντίκρισε έναν τυφλό ζητιάνο στους δρόμους της πόλης…

Η Γρανάδα είναι και μεσαιωνική και αρχιτεκτονικά ευλογημένη από την περίτεχνη αρχιτεκτονική των Μαυριτανών Αράβων. Η τόσο γοητευτική συνύπαρξη της κουλτούρας της Ανατολής και της Δύσης σ’ αυτή την πλευρά της Ισπανίας, μπορεί να συγκριθεί μόνο με την σύνδεση Ανατολής και Δύσης που ξεχειλίζει στην Κωνσταντινούπολη.  Η Γρανάδα είναι άλλωστε, μία από τις πλέον ετερόκλητες, από πληθυσμιακής τουλάχιστον άποψης, ισπανικές πόλεις, με την αραβική, την εβραϊκή και την τσιγγάνικη συνοικία  (Albaicín, Realejo και Sacromonte, αντίστοιχα) να σφύζουν από ζωή.

Λαμπρά δείγματα μαυριτανικής αρχιτεκτονικής, περίφημα αραβουργήματα, εξαιρετικά κτίρια στο στυλ αναγέννησης, μπαρόκ και ανδαλουσιανού μπαρόκ, διατηρούνται σε ζηλευτά καλή κατάσταση. Εξέχουσα θέση έχουν τα μαυριτανικά ανάκτορα της Αλάμπρα (Alhambra) και του Χενεραλίφε (Generalife), που αποτελούν τα διασημότερα μνημεία της μουσουλμανικής κληρονομιάς της Ισπανίας.

Αυτή η μαγευτική πόλη της Ανδαλουσίας, είναι κοσμοπολίτικη και φημίζεται για την έντονη νυχτερινή της ζωή. Περίπου 3.000 café,  μπαρ, εστιατόρια και ταβέρνες, αλλά και πολλά κέντρα διασκέδασης, όπου η μουσική και οι χοροί του φλαμένκο κατέχουν εξέχουσα θέση, σφύζουν από ζωή και κυρίως από φοιτητές.  Ενας στους τρεις κατοίκους της πόλης, άλλωστε, είναι φοιτητής!

 Πλούσια ιστορία 

Η Γρανάδα είναι πόλη και περιοχή (νομός) στην αυτόνομη περιφέρεια της Ανδαλουσίας. Χτίστηκε πάνω σε τρεις λόφους, στα πόδια της οροσειράς της Νεβάδας (Sierra Nevada)  και στη συμβολή δύο ποταμών. Απέχει 131 χιλιόμετρα από την Μάλαγα, 248 χιλιόμετρα από την Σεβίλλη και 415 χιλιόμετρα από την Μαδρίτη. Αριθμεί – ο νομός – περί τους 910.000 κατοίκους. Βρίσκεται στη θέση της αρχαίας πόλης των Ιλυβερρών ή Ιλλιβερών. Η μεταγενέστερη ιστορία της πόλης αρχίζει από τον 8ο αιώνα όταν καταλήφθηκε από τους Μαυριτανούς Αραβες το 711.

Η ιστορική σημασία της Γρανάδα έγινε ακόμη μεγαλύτερη όταν τα τότε χριστιανικά κράτη (βασίλεια) της Ευρώπης άρχισαν να καταλύουν τα αραβικά βασίλεια της Ισπανίας με συνέπεια πολλοί Αραβες να καταφύγουν στη Γρανάδα που αποτελούσε το τελευταίο προπύργιο τους. Το κράτος που ιδρύθηκε κυβέρνησαν διαδοχικά δύο δυναστείες. Των Zirí (1048-1163) και των Nazarí (1238-1492), μέχρι που οι λεγόμενοι Καθολικοί Βασιλείς, Φερνιδάρδος της Αραγωνίας και Ισαβέλλα της Καστίλλης, κατέλαβαν την πόλη το 1492 και εκδίωξαν αμέσως τον πολυπληθή αριθμό των Εβραίων και των Αράβων Moriscos το 1610. Κατά τη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου  (1936-1939) η πόλη περιήλθε στις εθνικιστικές δυνάμεις του Φράνκο, όμως το μεγαλύτερο μέρος της ευρύτερης περιοχής του νομού παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου εκείνου στις κυβερνητικές δυνάμεις.

Ο Λόρκα

Ο σπουδαίος ποιητής Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα (1898-1936) κατάγεται από το χωριό Φουέντε Βακέρος της Γρανάδα, όπου έγραψε και πολλά από τα έργα του. «Αν μπορούσες να δεις πώς είναι στ’ αλήθεια η Ανδαλουσία!» έγραψε κάποτε σε κάποιο φίλο…

Στο ξακουστό πανεπιστήμιο της Γρανάδα σπούδασε φιλοσοφία και νομική. Αφησε τη Μαδρίτη τρεις μέρες πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος για να επιστρέψει στη γενέτειρά του, παρότι ήξερε ότι πήγαινε στην πιο συντηρητική πόλη της Ισπανίας. Εδώ τον εντόπισαν λίγους μήνες μετά οι εθνικιστές  του Φράνκο, τον απήγαγαν και τον εκτέλεσαν μερικά χιλιόμετρα έξω από την Γρανάδα.

Ο Λόρκα ήταν ανάμεσα στους 10.000 ανθρώπους που βρήκαν τον θάνατο στη Γρανάδα, στη γη που μεγάλωσε, στην καρδιά της Ανδαλουσίας. Το ακριβές σημείο της εκτέλεσης παραμένει άγνωστο.

Alhambra

Η ζωντανή απεικόνιση του μουσουλμανικού πολιτισμού στη Δυτική Ευρώπη είναι η Αλάμπρα (κόκκινο στα αραβικά). Ανάκτορο και φρούριο των Μαυριτανών στην Γρανάδα, κατά την διάρκεια της κατάληψης της Ισπανίας από τους Μουσουλμάνους,  που χτίστηκε τον 13ο αιώνα, κατά την εξουσία της δυναστείας των Νασρίντ που κυβέρνησε το εμιράτο της Γρανάδας. Μετά την ανακατάληψη της πόλης από τους χριστιανούς, έγινε η βασιλική αυλή του μοναρχικού ζεύγους Ισαβέλλας και Φερδινάρδου. Η Αλάμπρα σήμερα είναι, παλάτι, κάστρο, καλοκαιρινό καταφύγιο και κλειστή πόλη, σε ένα ενιαίο και μαγευτικό χώρο. Ένα αξιοθέατο εξαιρετικής και σπάνιας ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Από το 1984 είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.

Το παλάτι της Generalife

Υπήρξε θερινό παλάτι και εξοχική κατοικία των Νασρίδων σουλτάνων της πόλης. Το σύμπλεγμα αποτελείται από το Αίθριο του Καναλιού, στο οποίο υπάρχει μια δεξαμενή περιτριγυρισμένη από παρτέρια λουλουδιών, σιντριβάνια, κιονοστοιχίες, περίπτερα και τον κήπο του Σουλτάνου. Ο κήπος – ίσως ο παλαιότερος μαυριτανικός που διασώζεται – θεωρείται ως το καλύτερα διατηρημένο δείγμα των μεσαιωνικών κήπων της παλιάς Ανδαλουσίας. Αρχικά το παλάτι συνδέονταν με την Αλάμπρα με ένα σκεπαστό πέρασμα πάνω από ένα φαράγγι, που χώριζε τα δύο παλάτια. Σύμφωνα με την περιγραφή του Κορανίου και του ισλαμικού κόσμου, ο τόπος αυτός χαρακτηρίστηκε ό,τι κοντινότερο στον παράδεισο. Από το 1984 είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.

Καθεδρικός της Γρανάδας

Ο δεύτερος μεγαλύτερος καθεδρικός ναός της Ισπανίας είναι ένα υπέροχο κτίριο , που χτίστηκε πάνω στο πρώην αραβικό τζάμι τον 16ο αιώνα. Για να απολαύσετε τον ναό, σταθείτε στο κύριο παρεκκλήσι και ανυψώστε το βλέμμα σας στα εντυπωσιακά γυάλινα παράθυρα, τα γλυπτά και τους πίνακες ζωγραφικής.

Sacromonte

Βρίσκεται Ανατολικά του Albayzin και μπροστά από την Alhambra. Το Sacromonte αποτελεί μια από τις πιο παραδοσιακές περιοχές της Γρανάδας. Αποτελεί την συνοικία των Ρομά, οι οποίοι προτιμούν να ζούνε στις σπηλιές της περιοχής, σε υπόσκαφα σπίτια. Παρότι το 1963 οι κάτοικοι της περιοχής εκδιώχθηκαν από τον δικτάτορα Φράνκο, τις τελευταίες δεκαετίες οι σπηλιές έχουν κατοικηθεί εκ νέου.

Πανεπιστήμιο της Γρανάδα

Εδώ σπούδασε φιλοσοφία και νομική ο Λόρκα, πριν τον κερδίσει η ποίηση. Το Πανεπιστήμιο της Γρανάδα, ένα από τα αρχαιότερα της χώρας, ιδρύθηκε το 1531 από τον αυτοκράτορα Κάρολο Ε΄ τον Αυστριακό. Πρόκειται για ένα από τα πανεπιστήμια με το μεγαλύτερο κύρος στην Ισπανία και με μεγάλη διεθνή αναγνώριση. Προσφέρει 102 τίτλους προπτυχιακών σπουδών και 187 μεταπτυχιακά προγράμματα (master). Εκτός από τους περίπου 80.000 προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς του φοιτητές, δέχεται ετησίως τον μεγαλύτερο αριθμό ξένων φοιτητών του προγράμματος Erasmus στην Ευρώπη.

• H Μεγάλη Εβδομάδα είναι πολύ ιδιαίτερη για τους κατοίκους της Γρανάδα. Κάθε hermandad, δηλαδή κάθε ενορία, φτιάχνει το δικό της επιτάφιο (pasos), με ομοιώματα του Χριστού και της Παναγίας που κουβαλούν στις πλάτες τους νεαροί και άντρες (costaleros). Η πομπή ακολουθείται από ναθαρένος (nazarenos), άντρες ντυμένους με παραδοσιακές στολές με μυτερές κουκούλες, και πίσω τους “μάρτυρες” που κουβαλάνε πάνω τους το σταυρό του μαρτυρίου. Από πίσω έρχονται γυναίκες ντυμένες με μαύρες παραδοσιακές στολές κρατώντας σταυρούς και κεριά. Συνηθίζεται να υπάρχει και μπάντα που συνοδεύει την πορεία. Το βάρος του επιταφίου εξαρτάται από τα ομοιώματα και πολλές φορές χρειάζονται μέχρι και 40 άντρες για να τον μεταφέρουν. Δημοφιλέστερες πομπές η Σιωπηλή πομπή, όπου σβήνουν τα φώτα στους δρόμους και όλη η πομπή γίνεται σε απόλυτη σιωπή και η πομπή των Τσιγγάνων, όπου ανάβουν φωτιές στους δρόμους και κάθε τόσο η λιτανεία σταματά για να τραγουδήσουν τραγούδια στην Παναγία.

• Το σύγχρονο όνομά της η πόλη μάλλον το οφείλει στις πολλές ροδιές που καλλιεργούνται στη περιοχή. Στα ισπανικά ονομάζονται γκρανάδα. Άλλωστε τα ρόδια είναι τα πλέον συνήθη εμβλήματα της πόλης και των κατοίκων της.