Η Αγία Σοφία των Κωνσταντινουπολιτών της Θεσσαλονίκης!

Πρόκειται για τη σφραγίδα της «Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών», του πρώτου θεσμοθετημένου συλλόγου των Κωνσταντινουπολιτών προσφύγων στην Ελλάδα, ο οποίος ιδρύθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1923 στη Θεσσαλονίκη, όπως προκύπτει από ιστορικά τεκμήρια της εποχής. Ο ΑΣ ΠΑΟΚ αποτελεί αθλητικό τέκνο της Ένωσης αυτής και αναδεικνύει την ιστορία της σεβόμενος τις ιστορικές του καταβολές.

Η πρώτη συνέλευση της «Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών» πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 15 Ιανουαρίου 1923 στη Λέσχη των Δημοσίων Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης, στην οδό Νικηφόρου Φωκά 1, και παρευρέθησαν περισσότεροι από 150 Κωνσταντινουπολίτες. Την επόμενη ημέρα ανακοινώθηκε στον Τύπο η Ίδρυση της Ένωσης:

Χάρις εις την ευγενικήν πρωτοβουλίαν των κ.κ. Κοτζαμπασούλη, Τζελέπογλου, Φωτοπούλου, Στεφάνου, φαρμακοποιών, και Α. Λουκίδου, εμπνευσθέντων την ανάγκην ιδρύσεως ενός Συλλόγου των προσφύγων Κωνσταντινουπολιτών, συνήλθον χθες εις την αίθουσαν της Λέσχης του Συνδέσμου των Δημοσίων Υπαλλήλων υπερεκατόν τριάκοντα Κωνσταντινουπολίται, οι οποίοι υπό την προεδρίαν του σεβαστού καθηγητού κ. Στεφάνου, γυμνασιάρχου της εν Γαλατά Εμπορικής Σχολής, αφού έμειναν σύμφωνοι εις την ιδέαν της ιδρύσεως τοιούτου Συλλόγου, υπέγραψαν σχετικόν πρακτικόν, αναθέσαντες εις επταμελή επιστροπήν εκ των κ.κ. Θεοφυλάκτου, Μανούσου, Μυλωνά, Διαμαντοπούλου, Κοτζαμπασούλη, Λουκίδου και Θεοδωρίδου την σύνταξιν καταστατικού. Η προσωρινή Επιτροπή συνήλθεν αμέσως το εσπέρας της χθες και καθώρισε τα σημεία της προκαταρκτικής της εργασίας. Πιστεύεται ότι μέχρι της προσεχούς Κυριακής θα έχη περατωθή η σύνταξις του καταστατικού, οπότε και θα συγκληθή η ολομέλεια διά την επιψήφισίν του. Η ίδρυσις Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών εκρίθη υπό πάντων επιβεβλημένη (Πηγή: εφημ. Μακεδονία).

Το πρώτο Καταστατικό της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών υπερψηφίστηκε την επόμενη Κυριακή, 22 Ιανουαρίου 1923, και το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου εξελέγη στις 12 Φεβρουαρίου. Τα μέλη του συλλόγου ήδη είχαν ξεπεράσει τα 250 και οι νέες εγγραφές συνεχίζονταν αδιάκοπα.

Στο άρθρο 28 του πρώτου Καταστατικού της Ενώσεως Κωνσταντινουπολιτών περιγράφεται η σφραγίδα του συλλόγου:

Άρθον 28ον. Η Ένωσις έχει ιδίαν σφραγίδα φέρουσαν πέριξ τας λέξεις «Ένωσις Κων/πολιτών — Θεσσαλονίκη» και εις το μέσον την εικόνα της Αγίας Σοφίας. (Πηγή: Καταστατικό ΕΚΘ)

Η σφραγίδα αυτή σώζεται σε έγγραφο Γενικής Συνέλευσης της ΕΚΘ και σας την παρουσιάζουμε σήμερα για πρώτη φορά:

Η πρωτότυπη σφραγίδα της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών της Θεσσαλονίκης (1923)

Ψηφιακή επεξεργασία της πρωτότυπης σφραγίδας:

Όπως βλέπουμε, στη σφραγίδα της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών ο ναός της Αγίας Σοφίας εικονίζεται να φέρει στον τρούλο του σταυρό, παράλληλα με τους μιναρέδες που πλαισιώνουν το τέμενος. Το 1923 η Αγία Σοφία ήταν ακόμα τζαμί και όχι μουσείο, για τους πρόσφυγες Ρωμιούς της Πόλης όμως (και σίγουρα όχι μόνο για αυτούς), ο πάλαι ποτέ καθεδρικός ναός της Μεγάλης Εκκλησίας της Ανατολής δεν έπαυσε ποτέ στις καρδιές τους να αποτελεί σύμβολο της πίστης τους, που τους οδήγησε εν τέλει και στον οριστικό εκπατρισμό...

Ο ΑΣ ΠΑΟΚ ανταποκρίθηκε στο ιστορικό του καθήκον και κάλεσε προ καιρού όλα τα προσφυγικά σωματεία, τις προσφυγικές ενώσεις, τις προσφυγικές ομάδες, αλλά και τον καθένα προσωπικά να ενωθούν και να αποτρέψουν τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Σήμερα εκφράζει τη θλίψη του για την απόφαση μετατροπής του καθεστώτος λειτουργίας της. Η κίνηση αυτή ασφαλώς δεν συντελεί στην καλλιέργεια κλίματος σεβασμού της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας αυτού του οικουμενικού μνημείου της Ιστορίας και ευχόμαστε να αναθεωρηθεί στο προσεχές διάστημα.