Το ιστορικό ταξίδι στη Βόρεια Ήπειρο (1987)

Το Πρωτόκολλο της Κέρκυρας υπογράφτηκε στις 17 Μαΐου 1914, μεταξύ της αλβανικής κυβέρνησης, που επικεφαλής της ήταν ο πρίγκιπας Βιντ και του προέδρου της «Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου» Γεωργίου Χρηστάκη- Ζωγράφου. Με την υπογραφή του, τερματίστηκαν οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ αλβανικής χωροφυλακής-ατάκτων και Βορειοηπειρωτών και αναγνωρίστηκε η αυτονομία της Βορείου Ηπείρου μαζί με μια σειρά δικαιωμάτων για τον τοπικό πληθυσμό.

Ο όρος Βόρειος Ήπειρος χρησιμοποιήθηκε επίσημα για πρώτη φορά στις 17 Μαΐου 1914 με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, προσδιορίζοντας το αυτόνομο κράτος που δημιουργήθηκε στην περιοχή.

ΠΑΟΚ και Ήπειρος μας συνδέει ο Δικέφαλος αετός μαζί με το Σταυρό της Ελληνικής σημαίας που χρησιμοποιήθηκε από την Βόρεια Ήπειρο, την σημαία του Μακεδονικού αγώνα, την σημαία του ΠΑΟΚ σε παρελάσεις, μια παραλλαγή της Ελληνικής σημαίας που την συναντάμε κυρίως στο Βορρά.

Στην Αρχαιότητα η Ηπειρώτισσα Ολυμπιάδα με τον γάμο της με τον Μακεδόνα Φίλιππο γέννησε τον Μέγα Αλέξανδρο, ενώνοντας αιώνια Ήπειρο και Μακεδονία με σχέσεις αίματος.

Την εποχή του Βυζαντίου με τα γεγονότα της 12 Απριλίου του 1204 και της πρώτης Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, εορτή μνήμης του ΠΑΟΚ η 12η Απριλίου, (μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ και ΕΔΩ) οδήγησαν στην ονοματοδοσία της Θεσσαλονίκης ως Συμβασιλεύουσα μετά από λίγα χρόνια όταν ο Δεσπότης της Ηπείρου, Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας, το 1224 κατέλαβε την Θεσσαλονίκη και χρίστηκε Βασιλεύς και αυτοκράτωρ Ρωμαίων και η Θεσσαλονίκη ανακηρύχθηκε Συμβασιλεύουσα. Η Θεσσαλονίκη έγινε από το 1224 - 1246 μ.Χ. πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Να σημειωθεί ότι εκείνη την περίοδο η Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολή ήταν οι μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης σε πληθυσμό. Ήταν η περιβόητη αυτοκρατορία της Θεσσαλονίκης.

Το Δεσποτάτο της Ηπείρου, μαζί με την αυτοκρατορία της Νίκαιας και την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, ήταν η νόμιμη Ελληνική συνέχεια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μετά την πρώτη άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204.

Στην σύγχρονη εποχή με χιλιάδες πλέον Ηπειρώτες ΠΑΟΚτσήδες γράφτηκε ένα άγνωστο έπος στο ευρύ κοινό, όταν ο ΠΑΟΚ στις 4 Νοεμβρίου του 1987 επισκέφτηκε το Αργυρόκαστρο σε μια δύσκολη περίοδο, με σχεδόν εμπόλεμη κατάσταση, συνθήκες ψυχρού πολέμου, καθολικές απαγορεύσεις από το τότε, αυταρχικό καθεστώς, ακόμα και στον Πρέσβη της Ελλάδας, με δολοφονίες Ελλήνων μειονοτικών παραμονή του αγώνα, απειλές στην Ελληνική πρεσβεία, απαγορεύσεις της Βόρειοηπειρωτικής μειονότητας, που ήταν ενήμερος ο πρέσβης, Έλληνες δημοσιογράφοι και ίσως κάποιοι στον ΠΑΟΚ...

Ο ΠΑΟΚ έπαιξε μπροστά σε 7.000 τολμηρούς Βορειοηπειρώτες, που με δάκρυα στα μάτια, με φόβο, καρτερικά αλλά και με πίστη στην καρδιά πήγαν να δουν την ξακουστή ομάδα με το Δικέφαλο Αετό, ίδιο σύμβολο της Βόρειας Ηπείρου, του Μακεδονικού αγώνα, της Ρωμιοσύνης που κατάφερε να τους επισκεφτεί εκεί ... χωρίς την βοήθεια του ΝΑΤΟ, της Αμερικής, Αγγλίας κτλ, να βάλει πλάτη στο ταξίδι για να κάνει ο ΠΑΟΚ ελληνορθόδοξες δημόσιες σχέσεις και να κάνει προπαγάνδα στην Ελλάδα πόσο διαφορετικός είναι, άλλωστε τότε δεν είχε πέσει τα τείχος του Βερολίνου, ούτε η Σοβιετική Ένωση.

Η Αλβανία ήταν το «Βιετνάμ» της Ευρώπης, καμία επικοινωνία με τον έξω κόσμο, άκρως σκληροπυρηνική, δικτατορία και ειδικά για Έλληνες που φοβόταν μην επαναστατήσουν βλέποντας Ελληνική ομάδα με το Δικέφαλο αετό .Το κλίμα για τον κόσμο στις κερκίδες και για κάποιους που ήξεραν τι είχε γίνει το προηγούμενο βράδυ, δολοφονίες Ελλήνων μειονοτικών ήταν παρόμοιο με την ταινία «Απόδραση των 11» από θέμα φόβου.

Όσοι έχουν επισκεφτεί χώρες του Ανατολικού μπλοκ προ 1989 ειδικά στα τελευταία πριν πέσουν κάποια αυταρχικά καθεστώτα καταλαβαίνουν, ειδικά η Αλβανία του Χότζα δεν είχε σχέση με Σοβιετική Ένωση, Γιουγκοσλαβία, ελάχιστες επαφές με Κίνα μόνο...

Αφορμή για αυτό το άγνωστο έπος ήταν μιας μικρής σημασίας ποδοσφαιρικής διοργάνωσης, το λεγόμενο Βαλκανικό Κύπελλο...

Μερικά σχόλια από το οδοιπορικό του δημοσιογράφου για να καταλάβετε το κλίμα που αγωνίστηκε ο ΠΑΟΚ. «Φθινόπωρο του 1987, Αλβανία. Μολονότι ο Ενβέρ Χότζα είχε πεθάνει πριν δύο χρόνια, το καθεστώς, με διάδοχο τον Ραμίζ Αλία παρέμενε όπως εκείνος το είχε εγκαθιδρύσει: σκληρό, βίαιο, εκδικητικό σε όσους τολμούσαν να το αμφισβητήσουν, ένα απέραντο στρατόπεδο τριών περίπου εκατομμυρίων εγκλείστων, φρουρούμενο από δεκάδες χιλιάδες μπούνκερς και ηλεκτροφόρα συρματοπλέγματα. Ήταν ακόμη η εποχή που ούτε πουλιά δεν τολμούσαν να πετάξουν πάνω από τα σύνορα για να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Σε αυτές τις συνθήκες και με τις ελληνοαλβανικές σχέσεις βυθισμένες σε θερμοκρασίες Σιβηρίας, λόγω κυρίως του καθεστώτος της εμπόλεμης κατάστασης, αλλά και του γενικότερου ψυχροπολεμικού κλίματος, μια ελληνική ποδοσφαιρική αποστολή, της ομάδας του ΠΑΟΚ, επισκέπτεται το Αργυρόκαστρο, για τις ανάγκες μιας μικρής σημασίας ποδοσφαιρικής διοργάνωσης, το λεγόμενο Βαλκανικό Κύπελλο.

Για όσους γνωρίζουν την τότε αλβανική πραγματικότητα ένα τέτοιο ταξίδι εκείνη την εποχή για ξένο δημοσιογράφο αποτελούσε άπιαστο όνειρο, ειδικά για Έλληνα με προορισμό μειονοτικές περιοχές, λόγω του κλίματος καχυποψίας, που κυριαρχούσε στους μηχανισμούς του καθεστώτος. Ήταν επομένως ελάχιστες οι δημοσιογραφικές μαρτυρίες για την εσωτερική εικόνα του αλβανικού «σοσιαλιστικού παράδεισου».

Ήταν 4 Νοεμβρίου του 1987 και είχε αρχίσει να κρυώνει ο καιρός...

Το δεύτερο που διαπιστώσαμε όλοι, όταν βγήκαμε από το ξενοδοχείο για μια μικρή βόλτα, ήταν ότι οι μισοί διερχόμενοι έδιναν την εντύπωση ότι παρακολουθούσαν τους άλλους μισούς. Διάβαζες εύκολα τον φόβο και τον πανικό με τον φόβο στα μάτια των ανθρώπων. Καθώς περπατούσαμε στα πλακόστρωτα σοκάκια ένας από αυτούς, άγνωστός μου, χωρίς να το αντιληφθώ μού έβαλε βιαστικά ένα χειρόγραφο σημείωμα στην τσέπη του σακακιού και σπεύδοντας να εξαφανιστεί πρόλαβε να μου ψιθυρίσει:
«Μην το ανοίξεις στο δρόμο παρά μόνο στο δωμάτιο του ξενοδοχείου και με μεγάλη προσοχή». Παρά την άγνοια κινδύνου, ταράχτηκα από το περιστατικό και γύρισα αμέσως στο ξενοδοχείο...

Στο ίδιο ξενοδοχείο, από ό,τι έμαθα, είχε καταλύσει λίγους μήνες νωρίτερα η πρώτη πολυμελής ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής την Μελίνα Μερκούρη, που επισκέφθηκε τη γειτονική χώρα, σε μια πρώτη προσπάθεια εξομάλυνσης των σχεδόν ανύπαρκτων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Άνοιξα λοιπόν με περιέργεια το διπλωμένο χειρόγραφο με τα δυσανάγνωστα ελληνικά γράμματα. Διάβασα έκπληκτος τα όσα περιγράφονταν στο χαρτί πως συμβαίνουν στη γειτονική χώρα και κυρίως για μια ομαδική εκτέλεση Ελλήνων που, όπως υποστήριζε, ο συγγραφέας είχε γίνει ένα διήμερο πριν στην περιοχή του Αργυροκάστρου και των άλλων ελληνικών χωριών.

Το γράμμα, ανυπόγραφο φυσικά, ανέφερε πως τρεις Έλληνες ομογενείς, στην προσπάθεια τους να περάσουν κρυφά τα σύνορα για να επιστρέψουν στην πατρίδα, έγιναν αντιληπτοί από τους Αλβανούς φρουρούς και εκτελέστηκαν επί τόπου.

Το κείμενο που ήταν περίπου δυο-τρεις σελίδες ανέφερε και άλλες λεπτομέρειες σχεδόν φρικιαστικές. Όπως ότι οι Αλβανοί για να παραδειγματισμό φόρτωσαν τα τρία πτώματα σε μια καρότσα-καλάθι μοτοσικλέτας και τα περιέφεραν για δύο μέρες από χωριό σε χωριό αφήνοντας όλο αυτό το «θέαμα» στο ελληνικό κοινό προς εκφοβισμό και παραδειγματισμό.

Τρόμαξα. Δίπλωσα γρήγορα-γρήγορα το γράμμα και το καταχώνιασα στην εσωτερική τσέπη του μπουφάν. Αρχικά πέρασαν κι άλλες σκέψεις από το μυαλό μου. Ίσως να μου έγραφαν και ψέματα οι ομογενείς σκέφτηκα, ίσως να μην ήταν καν μειονοτικοί και να ήθελαν να τεστάρουν τις δικές μου αντιδράσεις. Δεν έδωσα συνέχεια, αλλά είχα μέσα μου την περιέργεια να δω αν και πώς θα εξελιχθεί η μυστηριώδης αυτή ιστορία, στην οποία είχα εμπλακεί.

Την επομένη το απόγευμα στο γήπεδο της Λουφτετάρι, που σημαίνει «Πολεμιστής», γίνονταν το παιχνίδι της τοπικής ομάδας με τον ΠΑΟΚ.

Το λεωφορείο, που μας μετέφερε στο γήπεδο, ήταν το μόνο μεταφορικό μέσο, που πήγε εκεί. Οι περίπου 7.000 φίλαθλοι πήγαιναν με τα πόδια και το θέαμα ήταν για όλους μας πρωτόγνωρο.

Εκατοντάδες φίλαθλοι, άλλοι κρατώντας το ζεμπίλι με το γεύμα, καθώς επέστρεφαν από τη δουλειά, άλλοι με τυλιγμένα σε εφημερίδες διάφορα αγαθά περπατούσαν με κατεβασμένα κεφάλια προς το γήπεδο από κάθε κατεύθυνση.

Στο ημίχρονο σηκωθήκαμε όλοι από τις θέσεις μας και σε κάποια στιγμή με φωνάζει κοντά του ένας Έλληνας της συνοδείας του πρεσβευτή μας στα Τίρανα. «Σας θέλει ο πρεσβευτής», με το που πλησίασα τον άγνωστό μου διπλωμάτη, εκείνος μου είπε χαμηλόφωνα:

«Είμαι ο πρέσβης της Ελλάδας στα Τίρανα, Σπυρίδων Δοκιανός, και ήθελα να σε ρωτήσω αν έχεις ακούσει και συ αυτό που άκουσα κι εγώ χθες εδώ στο Αργυρόκαστρο, για ένα περιστατικό με τρεις ομογενείς βορειοηπειρώτες που λένε πως συνέβη εδώ, αυτές τις μέρες. Θα σε παρακαλέσω πολύ να μιλάς ψιθυριστά, γιατί όλοι εδώ γνωρίζουν πολύ καλά ελληνικά και δεν θέλω να ακουστεί τίποτα».

Με το ίδιο συνωμοτικό ύφος του απάντησα: «Ναι, το έχω πληροφορηθεί και μάλιστα έχω στο δωμάτιο του ξενοδοχείου ένα ντοκουμέντο από ένα χειρόγραφο ενός Έλληνα
που μου το έδωσε κρυφά στο σκοτάδι».

«Ξέρεις κάποιες λεπτομέρειες;», με ρώτησε εκείνος και γρήγορα-γρήγορα μου έδωσε και την κάρτα του, συμπληρώνοντας: «Ό,τι θέλεις από μένα είμαι στη διάθεσή σου και μπορείς να έρθεις και στα Τίρανα να με βρεις. Αλλά πες μου έχεις ακούσει κάτι σχετικό;»

Του εξήγησα ότι γνωρίζω μόνον ό,τι αναφέρεται στο σημείωμα χωρίς ονόματα, ηλικίες και άλλες λεπτομέρειες και αυθόρμητα τον ρώτησα το αυτονόητο:

«Εσείς, που είστε εδώ εκπρόσωπος της Ελλάδας, γιατί δεν ρωτάτε τους συμπατριώτες μας, με τους οποίους έρχεστε σε επαφή και δεν κάνετε μια έρευνα για το θέμα, γιατί
μου φαίνεται τραγικό αν είναι αληθινό».

«Δεν ξέρεις τι συμβαίνει στη χώρα αυτή», μου απάντησε χαμηλόφωνα και πρόσθεσε:

«Είναι σαν μια απέραντη φυλακή. Εγώ δεν έχω δικαίωμα να περιοδεύω στα ελληνόφωνα χωριά και τις περιοχές της Βορείου Ηπείρου. Είναι η πρώτη φορά που έχω την άδεια να το κάνω και φυσικά δεν μπορώ να μπαίνω σε όποιο ελληνικό σπίτι θέλω. Μετά την επίσκεψη του κλιμακίου της Κυβέρνησης, αρχίζουμε να κάνουμε κάποιες κινήσεις προς όφελος των ομογενών, με τη στενή επιτήρηση των Αλβανών.

Όπου πάμε σαν κλιμάκιο της Πρεσβείας, έχουμε δίπλα μας και ένα ακόμα αλβανικό κλιμάκιο και αυτό καταλαβαίνεις πόσο δεσμευτικό είναι», συνέχισε.

Δυστυχώς, δεν είχα περισσότερα στοιχεία, ώστε να συνεισφέρω στη σύντομη κουβέντα και δεδομένου ότι άρχιζε το δεύτερο ημίχρονο, έπρεπε να επιστρέψουμε πίσω στις θέσεις μας.

Την επόμενη μέρα νωρίς το πρωί, ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής μας, χωρίς επιβεβαίωση του τραγικού περιστατικού, χωρίς πρόσθετες μαρτυρίες ή άλλες λεπτομέρειες».

Πηγή: https://www.himara.gr/istoria/9505-apostoli-paok-argyrokastro-1987-ravasaki-vasana-eem 

Η αποστολή του ΠΑΟΚ στο Αργυρόκαστρο το 1987 και το ραβασάκι για τα βάσανα της Ελληνικής Μειονότητας. Το ματς θα μπορούσε να αναβληθεί, να δηλώσει ο ΠΑΟΚ τρομοκρατημένος, να γυρίσει πίσω μετά από αυτά τα γεγονότα που ήταν ενήμεροι όλοι, λογικά ,αλλά ο ΠΑΟΚ με το Δικέφαλο του Αετό πέταξε εκεί, που εκείνη την εποχή ούτε πουλιά δεν τολμούσαν να πετάξουν πάνω από τα σύνορα για να εγκαταλείψουν τη "χώρα των αετών", γιατί ΠΑΟΚ είσαι».