25η Μαρτίου 1821: πολιτιστική επανάσταση

Δεν θα εστιάσουμε στο ιστορικό πεδίο της Εθνικής επετείου, αλλά σ' ένα άλλο πολύ ξεχωριστό ζήτημα και με διάθεση διαλεκτική και όχι ... εξυπνακισμού.

Η σημερινή ημέρα λοιπόν εκτός από την ιστορική μνήμη ανασύρει, την πιο σημαντική μνήμη, την πολιτιστική. Γιατί σε αυτά τα 200 χρόνια που έχουν παρέλθει η μουσικοχορευτική κληρονομιά του Ελληνικού λαού έχει δώσει τόσα και τέτοια δείγματα πολιτισμού, ανθρωπισμού, αρετών και συναισθημάτων, που είναι πραγματικά κρίμα, να μην αναφερθούν.

Βέβαια το μεγαλύτερο κρίμα είναι ότι, ιδίως σήμερα, ο Νεοέλλην, κρίνοντας τα πράγματα, με συνθήματα και όχι με ουσία, μέσα από φίλτρα και όχι επικεντρωμένα στην καρδιά των εννοιών, αδυνατεί να συλλάβει τον ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ που υπάρχει σ΄ αυτήν την κληρονομιά ,που τόσο έχει δυσφημισθεί μέσα από θεωρητικές αγκυλώσεις ακατανόητων αιτίων και αδιευκρίνιστων κινήτρων.

25η Μαρτίου 1821 και ο εορτασμός της είναι μια ευκαιρία να επιχειρηθεί μια διείσδυση στην κληρονομιά που άφησε ο Ελληνισμός της εποχής . Και δεν αναφέρομαι στην Ιστορική με τις ασύγκριτες προσωπικότητες που ανεδείχθησαν και άνευ της συνδρομής των οποίων δεν θα υπήρχε το σημερινό κράτος, όπως και αν ήθελε ονομασθεί αυτό.

Μεγάλη και ενδεχομένως κρισιμότερη σημασία έχει η ΜΟΥΣΙΚΟ-ΧΟΡΕΥΤΙΚΗ κληρονομιά, γιατί απ' αυτήν προκύπτουν διδάγματα, πληροφορίες, συνθήκες και συμπεράσματα, για το ΕΥΓΕΝΕΣ και ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ κύτταρο του Ελληνισμού.

Παρατηρείται δηλαδή ότι σε μια σύγχρονη εποχή που δίνεται «μάχη» για την «αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο» και την «αποδοχή του διαφορετικού», τα ζητήματα αυτά ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ να τα έχει λύσει εδώ και 200 χρόνια και μάλιστα με θαυμαστό τρόπο, μέσα από την μουσικοχορευτική τέχνη.

Ενώ λοιπόν, κατά παγία, προχείρως τεθείσα, αντίληψη, η 25η Μαρτίου συνδέεται έτσι απλά με τον Κολοκοτρώνη, τον Καραϊσκάκη (την επωνυμία του οποίου δυστυχώς και αντιστρόφως ανάλογα προς την αξία του, χρησιμοποιεί η Ε.Ο του ποδοσφαίρου) και τον Διάκο, σε συνδυασμό με κλαρίνα και τσάμικα (έτσι γενικώς), στην πραγματικότητα ένας μουσικοχορευτικός πλούτος μένει στην αφάνεια.

Υπάρχουν λοιπόν δεκάδες τραγούδια που έχουν ως ΚΥΡΙΟ θέμα τους τον συνάνθρωπο, σε μια επίδειξη ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ ψυχής , ανεξαρτήτως της διαφορετικής εθνικής η θρησκευτικής ταυτότητος.

Έτσι λοιπόν ακόμη και σήμερα χορεύεται ο «Σελήμπεης, ο γιος του Κατσίμπεη». Ποια είναι η ιστορία του τραγουδιού;

« ΠΡΙΝ ΛΟΙΠΟΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΧΕ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ ΕΝΑΣ ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΤΟΥΡΚΟΣ ΕΜΠΟΡΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, Ο ΚΑΤΣΙΜ ΜΠΕΗΣ ... ΑΥΤΟς ΗΤΑΝ ΕΝΑΣ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΧΕ ΑΡΙΣΤΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ ΤΟΥΣ ΕΙΧΕ ΓΛΥΤΩΣΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΘΥΜΟ Η ΤΗΝ ΑΠΛΗΣΤΊΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΗ [Η ΑΘΗΝΑ ΕΙΧΕ ΒΟΕΒΟΔΑ, ΦΡΟΥΡΑΡΧΟ ΚΙ ΥΠΑΓΟΤΑΝ ΣΤΟ ΠΑΣΑΛΙΚΙ ΤΗς ΧΑΛΚΙΔΑΣ]... ΠΟΛΛΑ ΘΕΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΑΡΕΣ ΕΙΧΑΝ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙ ΑΠ ΤΗΝ ΕΠΙΡΡΟΗ ΠΟΥ ΕΙΧΕ Ο ΚΑΤΣΙΜ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΤΟΝ ΛΑΤΡΕΥΑΝ ΚΙ ΑΥΤΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ... ΚΑΠΟΤΕ ΞΕΣΠΑΣΕ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ... Ο ΚΑΤΣΙΜ ΚΑΤΑΛΑΒΕ ΠΩΣ ΟΙ ΠΑΛΙΕΣ ΟΜΟΡΦΕΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΑ ΣΤΕΝΑ ΤΗς ΠΛΑΚΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΝΑΡΓΙΛΕ, ΤΗΝ ΡΕΤΣΙΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥς ΦΙΛΟΥΣ ΤΟΥ, ΕΙΧΑΝ ΠΑΡΕΛΘΕΙ ΑΝΕΠΙΣΤΡΕΠΤΙ...

ΕΝΑ ΒΡΑΔΥ ΣΕ ΜΙΑ ΑΨΙΜΑΧΙΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ, ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΝΕΑΡΩΝ ΠΙΑΝΟΥΝ ΔΥΟ ΤΖΟΧΑΝΤΑΡΑΙΟΥΣ ΚΙ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΤΟΥΡΚΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΡΕΜΑΝΕ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΟ ... ΜΠΕΡΔΕΜΕΝΟΙ, ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΚΑΙΡΟΙ, Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΧΕΙ ΦΟΥΝΤΩΣΕΙ, ΟΙ ΣΚΛΑΒΟΙ ΞΕΣΗΚΩΝΟΝΤΑΙ ΚΙ ΟΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥΣ ΤΕΤΟΙΕΣ ΕΠΟΧΕΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΞΕΚΑΘΑΡΕΣ ...

ΛΟΓΙΚΟ ΝΑ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΑΥΤΑ... ΛΟΓΙΚΟ... ΑΛΛΑ ΟΙ ΠΛΑΚΙΩΤΕΣ ΚΕΡΩΣΑΝ... Η ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΝΕΚΡΩΣΕ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΑΚΟΥΓΟΤΑΝ ΗΤΑΝ Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΗς ΓΥΝΑΙΚΑσ ΤΟΥ ΚΑΤΣΙΜ... ΒΛΕΠΕΤΕ ΤΟ ΝΕΑΡΟ ΤΟΥΡΚΟΠΟΥΛΟ ΠΟΥ ΚΡΕΜΑΣΑΝ ΗΤΑΝ Ο ΣΕΛΗΜ... ΜΕ ΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΞΕΡΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ, ΑΦΗΣΑΝ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΣΕΛΗΜ ΝΑ ΖΗΣΕΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥΣ ... ΣΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΤΕΤΡΑΣΤΙΧΟ ΠΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΣΕ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΠΑΘΗ ΠΡΟΣΘΕΣΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ "ΚΡΙΜΑ". ΕΝΑ ΛΕΒΕΝΤΙΚΟ ΤΣΑΜΙΚΟ ΠΟΥ ΑΚΟΜΑ ΧΟΡΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΡΟΥΜΕΛΗ...

"ΑΧ ΣΕΛΗΜ ΣΕΛΗΜ
ΓΥΙΕ ΤΟΥ ΚΑΤΣΙΜ ΜΠΕΗ
ΜΕ ΤΑ ΦΡΥΔΙΑ ΤΑ ΓΡΑΜΜΕΝΑ
ΚΛΑΙΕΙ Η ΚΑΡΔΟΥΛΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΣΕΝΑ
ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ ΜΠΕΟΠΟΥΛΟ
ΚΑΙ ΚΡΕΜΑΣΑΝ ΤΟ ΜΠΟΙ ΣΟΥ
ΤΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΕΝΙΟ

ΑΧ ΜΠΕΟΠΟΥΛΟ ΚΑΗΜΕΝΟ
ΝΑΧΕ ΚΑΕΙ Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ
ΝΑ ΤΟΥ ΠΕΦΤΑΝ ΤΑ ΦΥΛΛΑ
ΠΟΥ ΚΡΕΜΑΣΑΝ ΤΟ ΜΠΟΙ ΣΟΥ
ΣΕΛΗΜ ΣΕΛΗΜ ΜΠΕΟΠΟΥΛΟ
ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ ΑΡΧΟΝΤΟΠΟΥΛΟ
ΣΕΛΗΜ ΣΕΛΗΜ ΤΡΟΜΑΡΑ ΣΟΥ
ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΜΑΘΕΙ Η ΜΑΝΑ ΣΟΥ..."

Για το ίδιο θέμα δε υπάρχει και άλλο τσάμικο που ηχογραφήθηκε από τους Ελληνες της διασποράς στην Νέα Υόρκη το 1927.

ΣΤΟ ΜΕΝΤΡΕΣΕ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΟ, 1927 ...

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ. Ηχογραφήθηκε στη Ν. Υόρκη στις 25/7/1927. Ερμηνεύει ο Αγαθοκλής Μούσκας. Ορχήστρα ...

Άλλη τέτοια περίπτωση είναι ο «Οσμαντάκας η Σματάκας»

Πρόκειται για τον Οσμάν Τάκα, Αρβανίτη μουσουλμάνο αρματολό, που συνελήφθη από τον Μπέη του Μαργαριτίου Θεσπρωτίας στα τέλη του 18ου αιώνα. Πριν τον εκτελέσουν ζήτησε σαν τελευταία επιθυμία του να χορέψει.
Το ακούμε σε μια διασκευή με τον αξεπέραστο Γιάννη ΣΠΑΘΑ στην κιθάρα.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΕΡΒΑΣ - ΣΑΜΑΤΑΚΑΣ

Δεκάδες τραγούδια με θέμα τους «αλλόθρησκους» η «εχθρούς» όπως ο «Αλάμπεης», «οσμαν-αγας» «φεζοδερβέναγας», «Δερβέναγας», «Κιαμήλ-μπεης», «χασάν-Δέβρελης» τον οποίο ο λαός τον ανήγαγε σε ήρωα γιατί μέσα από το θρύλο βγαίνει πως ποτέ δεν κρατούσε εισοδήματα γι 'αυτόν και βοηθούσε κυρίως τους φτωχούς ομόθρησκούς του.

Ακόμη και μοιρολόι για την καταστροφή του Δράμαλη υπάρχει...

«..φύσα μαΐστρο δροσερέ, να πάς τα χαιρετίσματα στου Δράμαλη τη μάννα..»

Όλος αυτός ο μουσικοχορευτικός πολιτισμός υπέστη μια διαρκή υποτίμηση υπέρ της δυτικότροπης μουσικής εκφράσεως και κοινωνικής ολιγαρχίας, απαξιώθηκε ως καλλιτεχνική παραγωγή «κατωτέρων λαϊκών στρωμάτων», όπως επίσης και ανάλογες πολιτιστικές κληρονομιές άλλων λαών του κόσμου, και συνδέθηκε με ανεξήγητο και παράδοξο τρόπο με ανεπιθύμητες μορφές διακυβερνήσεως.

Την ίδια στιγμή ο ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ χρησιμοποιούσε τσάμικο ρυθμό για να μας παραδώσει την «αθανασία» και ο ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ δανειζόταν αυτούσια τα «λιανοχορταρούδια» για να μας παραδώσει την «μαύρη θάλασσα»!

Αυτό λοιπόν που προκύπτει είναι ότι ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ με ήθος και πολιτιστική ευγένεια, ύμνησε ακόμη και αλλόθρησκους και «εχθρούς» σε σημείο που μοιάζει προσβλητικό να δέχεται σήμερα μαθήματα " αποδοχής της διαφορετικότητος», γιατί ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ παραδίδει με σεβασμό και νηφαλιότητα μαθήματα πολιτισμού εδώ και αιώνες, κάνοντας μια ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ επανάσταση για τα ανθρώπινα ήθη και αντιλήψεις...

Αρκεί να έχεις αυτιά ν' ακούς και καθαρό μυαλό να κατανοείς...